Με απλές γλωσσικές ασκήσεις και γλωσσικά παιχνίδια καλλιεργούμε τον προφορικό λόγο των παιδιών. Επίσης προωθούμε τη φαντασία, τον αυθορμητισμό και την ποικιλία στην σκέψη. Παράλληλα, τα παιδιά νιώθουν ικανοποίηση ανακαλύπτοντας καινούργιες λέξεις και πλουτίζοντας το λεξιλόγιο τους. Τέλος, ασκούνται τόσο γλωσσικά όσο και φωνητικά, αρθρωτικα.
- ΥΠΟΚΟΡΙΣΤΙΚΑ
Πώς είναι το μικρό του;
Δείχνουμε στα παιδιά εικόνες ζώων με τα μικρά τους. Ονομάζουμε το κάθε ζώο και ψάχνουμε μαζί με τα παιδιά το όνομα του μικρού του πχ γάτα – γατούλα, σκύλος – σκυλάκι, πάπια – παπάκι κτλ. – γατούλα, σκύλος – σκυλακι κτλ.
Η ίδια άσκηση μπορεί να γίνει και με εικόνες αντικειμένων πχ τραπέζι – τραπεζάκι, παράθυρο – παραθυράκι, κουτάλι – κουταλάκι είτε ότι άλλη έννοια επιθυμούμε το παιδί να μάθει.
Με τον ίδιο τρόπο εργαζόμαστε και για τα μεγεθυντικά προσώπων ή αντικειμένων.
- ΑΝΤΙΘΕΤΑ
Ψάχνουμε το αντίθετο.
Δείχνουμε στα παιδιά μία εικόνα και αυτά πρέπει να βρουν και να μας πουν το αντίθετο της πχ ήλιος – φεγγάρι, κρύο – ζεστό, μέσα – έξω, μέρα – νύχτα κτλ. Προσαρμόζουμε ανάλογα με την ηλικία πόσες και ποιες λέξεις θα προτιμήσουμε.
- ΑΛΦΑ- ΒΗΤΑ
Ψάχνουμε να βρούμε λέξεις που να αρχίζουν με τον ίδιο ήχο (φωνή ή ίδια αρχική συλλαβή- φωνολογική ενημερότητα).
Π.χ. λέμε τη συλλαβή με και ψάχνουμε λέξεις που να αρχίζουν με αυτήν
Π.χ.μέλισσα-μέλι-Μελίνα
Ακόμη, βρίσκουμε λέξεις που να αρχίζουν από το αρχικό φώνημα.
- ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΩ ΦΡΑΣΕΙΣ
Συμπλήρωσε τη φράση.
Λέμε μία φράση ατελείωτη. Το παιδί πρέπει να συμπληρώσει τη φράση χρησιμοποιώντας την κατάλληλη λέξη, πχ σήμερα πήγα στο κομμωτήριο για να ……(κουρευτώ) ή πριν έρθω στο σχολείο πίνω πάντα ένα ποτήρι …….. (γάλα) ή η Μαρία σήμερα δανείστηκε ένα βιβλίο από τη …………..(βιβλιοθήκη) . Ενισχύουμε την σημασιολογική επαγωγική σκέψη και λογική σύνδεση.
- ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Το παιχνίδι των γνωστικών ερωτήσεων.
Κάνουμε κάποιες λειτουργικές ερωτήσεις στα παιδιά κι αυτά μας δίνουν λογικές απαντήσεις πχ γιατί έχεις μάτια; (για να βλέπω) ή τι κάνεις με το στόμα; (μιλάω, αναπνέω, τρώω, τραγουδάω) ή τι κάνουμε την ημέρα; (ξυπνάμε, πηγαίνουμε στο σχολείο, παίζουμε, διαβάζουμε).
- ΛΕΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΕΣΕΙΣ
Το πάντρεμα των λέξεων. (Σύνθετες λέξεις).
Ενώνουμε λέξεις και λέμε μαζί με τα νήπια τις καινούργιες, σύνθετες λέξεις που προκύπτουν πχ αν ενώσουμε τις λέξεις κόκκινη και σκουφίτσα θα φτιάξουμε την λέξη κοκκινοσκουφίτσα. Ποιες λέξεις θα φτιάξουμε αν ενώσουμε τις λέξεις σπανάκι + πίτα, ξανθός +μαλλί, Σάββατο + Κυριακή;
- ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ ΛΕΞΕΩΝ
Ο χωρισμός των λέξεων.
Δίνουμε στο παιδί σύνθετες λέξεις και πρέπει να τις χωρίσει στο πρώτο και δεύτερο συνθετικό τους πχ η λέξη μαχαιροπήρουνα από ποιες λέξεις αποτελείται;
- ΣΥΛΛΑΒΗ – ΣΥΛΛΑΒΗ ΕΊΣΑΙ ΕΔΩ;
Πες το συλλαβιστά.
Το παιδί απαγγέλει ένα γνωστό τους ποίημα ή τραγούδι χωρίζοντας τις λέξεις του σε συλλαβές πχ εί-μαι έ-να παι-δά-κι πη-γαί-νω στο σχο-λιό έ-μα-θα τα χρώ-μα-τα α-κού-στε να σας πω: ά-σπρο εί-ναι το χιό-νι, μαύ-ρος ο κα-πνός, κί-τρι-νος ο ή-λιος, γα-λά-ζιος ο ου-ρα-νός. Σε κάθε συλλαβή χτυπάνε προαιρετικά και παλαμάκι.
- ΛΕΩ & ΛΕΣ
Μπορείς να πεις ότι λέω;
Απαγγέλει μία παροιμία ή ένα γλωσσοδέτη και το παιδί επαναλαμβάνει
πχ το ένα χέρι νίβει το άλλο και τα δυο το πρόσωπο ή άσπρη πέτρα ξέξασπρη κι από τον ήλιο ξεξασπρότερη κτλ.
- ΙΣΤΟΡΙΕΣ
Ας φτιάξουμε μια ωραία ιστορία.
1ος τρόπος.
Δίνουμε στο παιδί 2 εικόνες από γνωστά του παραμύθια και το παροτρύνουμε να σκεφτεί και να φτιάξει μία δική τους ιστορία πχ τι έγινε όταν η Χιονάτη με τους 7 νάνους συνάντησαν σε ένα ξέφωτο του δάσους τα 7 κατσικάκια που τα κυνηγούσε ο λύκος;
Καταγράφουμε την ιστορία και την διαβάζουμε δυνατά ώστε να την ακούσουν και αν θέλουν να προσθέσουν κάτι.